Trong một buổi chiều tháng Tư oi ả tại Thành phố Hồ Chí Minh, chúng tôi có dịp gặp gỡ và trò chuyện cùng nhà thơ Võ Thị Tân Việt, người con gái của Tiến sĩ Võ Khắc Triển, vị tiến sĩ Nho học cuối cùng của triều Nguyễn. Cuộc trò chuyện xoay quanh những kỷ niệm và giai thoại về người cha đáng kính của bà.
Những ký ức về người cha mẫu mực
Bà Tân Việt nhớ lại: “Cha tôi, cụ Võ Khắc Triển, sinh năm 1883 tại làng Mỹ Lộc, huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình. Cụ là người nghiêm khắc nhưng luôn quan tâm sâu sắc đến con cái. Dù bận rộn với công việc quan trường, cụ vẫn dành thời gian dạy dỗ chúng tôi về đạo đức và tri thức.”
Hành trình khoa cử và quan lộ
Tiến sĩ Võ Khắc Triển nổi tiếng với con đường khoa cử gian nan nhưng đầy vinh quang. Ông thi đỗ bốn khoa tú tài, hai khoa cử nhân, và cuối cùng đỗ Đệ tam giáp đồng Tiến sĩ xuất thân trong kỳ thi Đình năm Kỷ Mùi 1919, dưới triều Khải Định. Sau khi đỗ tiến sĩ, ông đảm nhiệm nhiều chức vụ quan trọng như Tri huyện Đồng Xuân (1920), Tri phủ Đức Thọ (1923), Tri phủ An Nhơn (1927), Lang Trung Bộ Binh kiêm Hộ Thành Binh mã Phó sử (1931), và Án sát tỉnh Quảng Ngãi (1933).
Tấm gương thanh liêm và chính trực
Bà Tân Việt chia sẻ: “Cha tôi luôn giữ vững phẩm chất thanh liêm và chính trực. Trong suốt thời gian làm quan, cụ không bao giờ lợi dụng chức quyền để trục lợi cá nhân. Cụ thường nhắc nhở chúng tôi về tầm quan trọng của việc sống đúng đạo lý và giữ gìn danh dự gia đình.”
Di sản văn hóa và tinh thần
Ngoài sự nghiệp chính trị, Tiến sĩ Võ Khắc Triển còn đóng góp cho văn hóa và giáo dục. Sau năm 1954, ông tham gia công tác nghiên cứu, dịch thuật và hiệu đính các tác phẩm Hán Nôm tại Viện Văn học và Viện Triết học ở Hà Nội. Ông cũng sáng tác thơ và dịch nhiều tác phẩm văn học, để lại di sản quý báu cho hậu thế.
Ảnh hưởng đến con cháu
Sự nghiêm khắc và tận tụy của Tiến sĩ Võ Khắc Triển đã ảnh hưởng sâu sắc đến con cháu. Bà Tân Việt, với bút danh Tân Việt, sinh năm 1936 tại Mỹ Lộc, An Thủy, Lệ Thủy, Quảng Bình, đã nối tiếp truyền thống gia đình, trở thành một nhà thơ với những tác phẩm sâu lắng và giàu cảm xúc. Bà hiện sinh sống và làm việc tại Thành phố Hồ Chí Minh.
Cuộc trò chuyện với nhà thơ Võ Thị Tân Việt không chỉ giúp chúng tôi hiểu thêm về Tiến sĩ Võ Khắc Triển mà còn cảm nhận được sự tiếp nối và phát huy truyền thống gia đình trong việc đóng góp cho văn hóa và xã hội.
