Theo tài liệu chính sử: Tiến sĩ Vũ Phi Hổ khi còn nhỏ cùng mẹ đến xã Dư Xá, huyện Hoành Bồ, phủ Hải Đông (nay là thôn Tân Tiến, xã Lê Lợi, thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh) làm ăn sinh sống. Do có tài trí hơn người, học rộng, hiểu sâu, cụ đã ứng thi và đỗ học vị Tiến sĩ khoa thi năm Tân Mùi – niên hiệu Hồng Thuận năm thứ 3 (1511) thời vua Lê Tương Dực, được lưu danh trên bia đá số 11 tại Văn Miếu Quốc Tử Giám – Hà Nội. Đối chiếu với thời gian và lịch sử, cụ là người đầu tiên ở Quảng Ninh đỗ học vị Tiến sĩ.
Tiến sĩ Vũ Phi Hổ – một nhân cách lịch sử, một vị Phó đô ngự sử thanh liêm, công tâm và hiếu nghĩa, đã hy sinh vì Tổ quốc, có hành trạng rõ ràng được nhân dân trong vùng tôn kính đã lập nghè thờ cụ. Nghè thờ được gọi với cái tên rất nhân gian kính trọng và gần gũi “Nghè Trạng”.
Tượng Phó đô ngự sử, Anh nghị Đại vương, Tiến sĩ Vũ Phi Hổ.
Trải qua hàng trăm năm, với sự khắc nghiệt của thiên nhiên và những biến cố thăng trầm của lịch sử, kiến trúc của Nghè Trạng hầu như đã bị hư hại, trở thành phế tích.
Từ năm 2009 dòng họ Vũ – Võ tỉnh đã dày công nghiên cứu, sưu tầm xác định Nghè Trạng tại thôn Tân Tiến xã Lê Lợi thành phố Hạ Long chính là nghè thờ Anh nghị Đại vương Tiến sĩ Vũ Phi Hổ.
Để ghi nhớ công ơn to lớn đã hy sinh vì đất nước và là tấm gương sáng ngời về ý chí vượt nghèo khó học giỏi đỗ đạt cao của cụ, năm 2014 HĐDH Vũ – Võ tỉnh đã phát động công đức xây dựng đền. Chỉ trong thời gian ngắn các doanh nghiệp, doanh nhân, bà con dòng họ và nhân dân đã công đức được trên 10 tỷ đồng xây dựng đền.
Ngày 8/12/2014 đền được khởi công xây dựng, đến ngày 17/12/2015 khánh thành giai đoạn I.
Đền thờ Anh nghị Đại vương Tiến sĩ Vũ Phi Hổ đã trở thành không gian thiêng có vai trò rất tích cực trong việc giáo dục truyền thống tốt đẹp cho các thế hệ con cháu dòng họ và nhân dân.
Với tầm vóc và ý nghĩa lịch sử của ngôi đền, năm 2017 đền thờ Anh nghị Đại vương Tiến sĩ Vũ Phi Hổ được UBND tỉnh Quảng Ninh công nhận là Di tích lịch sử cấp tỉnh.
Ông Vũ Văn Thìn – Chủ tịch HĐDH Vũ – Võ tỉnh Quảng Ninh và các đại biểu làm lễ dâng hương tại Đền thờ Tiến sĩ Vũ Phi Hổ.
Các đại biểu làm lễ an vị Phó đô ngự sử, Anh nghị Đại vương, Tiến sĩ Vũ Phi Hổ.
Nguyện vọng tha thiết của bà con dòng họ và nhân dân là ở chốn linh thiêng này có một pho tượng mang hình hài của đức Anh nghị Đại vương.
Đáp ứng nguyện vọng trên, ngày 28/12/2019 Thường trực HĐDH Vũ – Võ tỉnh đề nghị các cơ quan có thẩm quyền cho phép.
Ngày 3/1/2020 Sở Văn hóa và Thể thao có Văn bản số 12/ SVHTT-QLDS đồng ý cho dòng họ Vũ – Võ tỉnh Quảng Ninh nghiên cứu mẫu tượng Anh nghị Đại vương Tiến sĩ Vũ Phi Hổ trình cơ quan có thẩm quyền.
Ngày 4/1/2020 Thường trực HĐDH Vũ – Võ tỉnh cùng một số nhà khoa học, nghệ nhân có uy tín: sử học, nghệ nhân đúc đồng, nhà điêu khắc Hội Mỹ thuật Việt Nam thống nhất ý tưởng dựng mô hình tượng cụ bằng đất. Sau khi điều chỉnh tượng mẫu bằng đất đã đáp ứng yêu cầu về kỹ thuật, tượng mẫu được chuyển sang bằng nguyên liệu thạch cao.
Để pho tượng đúc được hoàn chỉnh HĐDH tỉnh trưng bày mô hình tượng cụ bằng thạch cao tại đền từ ngày 16/1 đến ngày 16/2/2020 để các nhà khoa học, bà con dòng họ và nhân dân tham gia góp ý.
Trên cơ sở một số ý kiến tham gia của GS. TSKH. NGND. Vũ Minh Giang và các nhà khoa học, ngày 20/2/2020 Thường trực HĐDH Vũ – Võ tỉnh cùng các nhà khoa học đã trực tiếp chỉnh sửa hoàn chỉnh tượng mẫu.
Ngày 2/3/2020 Sở Văn hóa và Thể thao đã ban hành Văn bản số 332/SVHTT-QLDS cho phép HĐDH Vũ – Võ tỉnh Quảng Ninh tổ chức đúc tượng Tiến sĩ Vũ Phi Hổ và đặt tượng tại di tích.
Ngày 10/5/2020 tức ngày 18/4 năm Canh Tý dòng họ Vũ – Võ tỉnh đã tổ chức lễ đúc tượng cụ tại đền trong không khí tưng bừng của bà con dòng họ và nhân dân.
Sau khi phôi đúc đồng tượng cụ được làm sạch, các nghệ nhân tiến hành dát vàng. Tượng cao 1,27m, đế tượng 0,85m, nặng 500,05kg đồng, dát 2,3 cây vàng.
Ngày 31/5/2020 tức ngày 9/4 nhuận năm Canh Tý HĐDH Vũ – Võ tỉnh tổ lễ chức an vị và khánh thành pho tượng. Dòng họ Vũ – Võ tỉnh Quảng Ninh rất phấn khởi được đón tiếp GS. TSKH. NGND. Vũ Minh Giang – Chủ tịch HĐDH Vũ – Võ Việt Nam và các ông bà Thường trực HĐDH Vũ – Võ Việt Nam về dự. Đây sẽ là một địa chỉ đỏ giáo dục cho thế hệ trẻ về truyền thống yêu nước và tinh thần vượt khó học giỏi đỗ đạt cao của tiền nhân, đồng thời là điểm tham quan du lịch tâm linh hấp dẫn của tỉnh.
VŨ VĂN THÌN
Chủ tịch HĐDH Vũ – Võ tỉnh Quảng Ninh
Trích từ: Thông tin dòng họ Vũ – Võ Việt Nam 2021
