Ngày 11/06/2025, GS.TSKH.NGND Vũ Minh Giang – một trong những chuyên gia sử học, văn hoá và giáo dục hàng đầu Việt Nam – đã vinh dự đón nhận Huy hiệu 50 năm tuổi Đảng. Đây không chỉ là sự ghi nhận một chặng đường dài cống hiến không mệt mỏi, mà còn là minh chứng cho một niềm tin sắt son, một trí tuệ lớn luôn đặt lợi ích của Đảng, của dân tộc lên trên hết.
Từ người lính mặt trận đến nhà khoa học hàng đầu
Sinh năm 1951 tại chiến khu thời kỳ kháng chiến chống Pháp, GS. Vũ Minh Giang lớn lên trong một gia đình giàu truyền thống yêu nước, cách mạng. Năm 1972, khi đang là sinh viên năm thứ tư Khoa Lịch sử, Trường Đại học Tổng hợp Hà Nội, ông tình nguyện lên đường nhập ngũ, trực tiếp cầm súng chiến đấu ở chiến trường miền Nam, giữa lúc cuộc kháng chiến chống Mỹ bước vào giai đoạn khốc liệt nhất.
Trở lại giảng đường năm 1974, ông bắt đầu sự nghiệp giảng dạy và nghiên cứu tại Trường Đại học Tổng hợp Hà Nội – tiền thân của Đại học Quốc gia Hà Nội. Sau hai năm trực tiếp cầm súng chiến đấu, những trải nghiệm quý báu nơi chiến trường đã trở thành chất liệu vô giá, hun đúc nên một tư duy lịch sử sắc bén, gắn liền với thực tiễn cho nhà sử học tương lai. Năm 1980, ông được cử sang Liên Xô làm nghiên cứu sinh tại Đại học Tổng hợp Lomonosov danh tiếng. Trong thời gian ngắn, ông đã bảo vệ thành công hai luận án – Phó Tiến sĩ (1985) và Tiến sĩ khoa học (1986), trở thành một trong những nhà sử học đầu tiên của Việt Nam đạt học vị cao nhất trong ngành.
Trở về nước, ông đã đảm nhiệm nhiều cương vị quan trọng: từ Chủ nhiệm Bộ môn, Chủ nhiệm Khoa, Phó Giám đốc Đại học Quốc gia Hà Nội và hiện là Chủ tịch Hội đồng Khoa học và Đào tạo ĐHQGHN, Phó Chủ tịch Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam. Ở bất kỳ vị trí nào, GS. Vũ Minh Giang cũng thể hiện rõ nét tư duy mạch lạc, khách quan và tầm nhìn của một nhà khoa học lớn.
Ông là tác giả, chủ biên của nhiều công trình nghiên cứu đồ sộ, có giá trị lý luận và thực tiễn cao như “Tiến trình lịch sử Việt Nam”, “Lịch sử Vùng đất Nam Bộ”, “Lịch sử Việt Nam – Truyền thống và hiện đại”… Những công trình này đã góp phần làm sáng tỏ nhiều vấn đề lịch sử, cung cấp luận cứ khoa học vững chắc cho các vấn đề thực tiễn của đất nước.
Là một nhà giáo nhân dân, GS Vũ Minh Giang không ngừng trăn trở với sự nghiệp trồng người. Ông đã từng nói: “Người thầy, nghề giáo nói chung có hai điều thiêng liêng nhất phải có, đó là tâm huyết với nghiệp làm thầy làm cô của mình và phải quan tâm tới chuyện mình là thế nào trong mắt các học trò”. Với triết lý đó, ông không chỉ là một giảng viên mẫu mực, mà còn là người truyền cảm hứng mạnh mẽ cho nhiều thế hệ học trò trong và ngoài nước. Không chỉ truyền thụ kiến thức, ông còn là người khởi xướng và chỉ đạo công tác đổi mới tuyển sinh của ĐHQGHN, đưa ra nhiều ý kiến sắc sảo cho công cuộc đổi mới giáo dục.
50 năm son sắt một niềm tin với Đảng, với Nhân dân
Trong những buổi trò chuyện về Đảng, GS. Vũ Minh Giang luôn bày tỏ quan điểm: di sản quý giá và cũng là sức mạnh nền tảng của Đảng chính là lòng tin của nhân dân. “Đảng ra đời trong bí mật, không có gì ngoài hình ảnh là một đội tiên phong của dân tộc trong lòng mỗi người dân, chính vì thế mà dân mới che chở, dân mới giúp đỡ, dân mới ủng hộ” – ông phân tích. “Tất cả những cái đó phải bắt đầu và đặt trên lòng tin. Nếu mất lòng tin thì Đảng sẽ mất tất cả.”
Ông nhấn mạnh rằng lịch sử thế giới và Việt Nam đã chứng minh, nhiều chính quyền có trong tay lực lượng vật chất khổng lồ nhưng vẫn sụp đổ vì không có dân. Đảng Cộng sản Việt Nam lấy nguyên lý dựa vào quần chúng làm nền tảng, vì vậy, giữ gìn lòng tin của nhân dân chính là giữ gìn sinh mệnh của Đảng.
Bên cạnh đó, một trong những tư tưởng xuyên suốt mà GS. Vũ Minh Giang nhấn mạnh là nguyên tắc đặt lợi ích quốc gia, dân tộc lên trên hết. Ông chỉ ra rằng, ngay cả lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc cũng đến với chủ nghĩa Marx-Lenin từ chính lòng yêu nước và ý thức dân tộc. Theo ông, Đại hội Đảng lần thứ XII đã nói rất đúng xu thế, phải đưa lợi ích dân tộc lên hàng đầu và Đảng hơn bao giờ hết phải cho thấy mình là đội tiên phong, đại diện cho lợi ích của dân tộc. Giáo sư khẳng định, trong bối cảnh hội nhập quốc tế và kinh tế nhiều thành phần, chỉ có lợi ích quốc gia – dân tộc mới là tiêu điểm chung, là mẫu số chung để đoàn kết tất cả các tầng lớp nhân dân trong và ngoài nước, huy động sức mạnh toàn dân tộc vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Huy hiệu 50 năm tuổi Đảng là một dấu son rực rỡ trên hành trình cống hiến của GS.TSKH.NGND Vũ Minh Giang. Đó là sự ghi nhận cho một người lính đã dũng cảm nơi chiến trường, một nhà khoa học uyên bác trên diễn đàn học thuật, một người thầy mẫu mực trên bục giảng, và trên hết, là một người đảng viên cộng sản kiên trung – người đã dành cả cuộc đời để nghiên cứu, bảo vệ và làm sâu sắc thêm chân lý về mối quan hệ máu thịt giữa Đảng và Nhân dân.
