Cụ Phúc Nhẫn, họ Vũ là đời thứ 9 của phái Giáp (甲派) mà khởi tổ phái này là cụ Vũ Công hiệu Chân Nhân, sinh ra ông Nghè Vũ Quỳnh (1453 – 1516), đậu Hoàng giáp Tiến sĩ khoa Mậu Tuất (1478), ông giữ chức: Binh bộ Thượng thư kiêm Tổng tài Sử quán triều vua Lê Thánh Tông. Lưu truyền được 8 đời ở Mộ Trạch (幕澤), huyện Đường An xưa, nay là thôn Mộ Trạch, xã Tân Hồng, huyện Bình Giang, tỉnh Hải Dương. Tổ đời thứ 8 là cụ Vũ Nhân Bả (theo “Mộ Trạch Vũ tộc bát phái phả”, quyển hạ 幕澤武族八派譜,下卷).
Cụ Phúc Nhẫn (1623 – 1690) là Khai Tổ của Chi họ Vũ dòng Quang Đại Đường tại làng Thường Xuyên, xã Đại Xuyên, huyện Phú Xuyên, Hà Nội. Cụ làm quan võ triều vua Lê Thần Tông, niên hiệu Vĩnh Thọ năm thứ 1 (1658) đến chức Chánh đô Tổng Binh được sắc nhà vua phong “Lê Triều Bảo Vệ Đô Cơ Bách Hộ Phấn Lực Tướng quân”, nên tại Nhà thờ Quang Đại ở thôn Thường Xuyên có câu đối ghi như sau:
唐 邑 武 門 新 廟 址
黎 朝 將 閥 舊 家 聲
Phiên âm:
Đường Ấp Vũ Môn tân miếu chỉ
Lê triều tướng phiệt cựu gia thanh
Dịch nghĩa:
Họ Vũ Đường Xuyên(1) dựng miếu mới
Triều Lê tướng giỏi nổi danh xưa
Và lạc khoản khắc trên vì kèo mái bái đường:
光大武門堂 (Quang Đại Vũ Môn đường)
長吾百世芳 (Trường ngô bách thế phương)
堅柱而今後 (Kiên trụ nhi kim hậu)
富貴壽寧康 (Phú quý thọ ninh khương)
Dịch nghĩa: “Dòng họ Vũ có nhà thờ Quang Đại, đã được tiếng thơm hàng trăm năm, giữ vững nền móng cho con cháu sau được giàu sang, sống lâu, yên ổn và khỏe mạnh”
Cụ bà là Nguyễn Thị Hành hiệu Huệ Thuận, sinh 2 con trai: Phúc Khang và Phúc Ninh.
Năm Chính Hòa thứ 8 (1687) khi vừa hưu trí, cụ Phúc Nhẫn dẫn hai con trai đều đã trưởng thành về Mộ Trạch để trình làng, nhận họ theo di mệnh của ông nội (tổ phụ), Cụ xin cho cả hai con được ghi tên vào sổ hộ tịch tại làng Tổ và xây nhà thờ Quang Trạch, rồi giao cho con thứ Vũ Phúc Ninh ở lại trông coi và lập nghiệp tại Mộ Trạch. Ông Ninh làm đến chức Hiệu úy thường ở Kinh sư, khi về hưu mới về làng ở và lưu truyền dòng Quang Trạch Đường (光澤堂) ở Mộ Trạch, đến nay được 15 đời (theo “Mộ Trạch Vũ Thị Quang Trạch Đường gia Phả”). Con trưởng là ông Phúc Khang, họ Vũ lúc ấy đang làm Tri phủ Lý Nhân, theo cha về chỗ định cư cũ ở trấn Sơn Nam Thượng (nay là huyện Phú Xuyên, Tp. Hà Nội) lập phái Quang Đại Đường.
Lăng mộ của Cụ Tổ Ông an táng tại khu Đầu Cầu (xứ Đầu Cầu) và mộ Cụ Tổ Bà an táng tại nghĩa trang riêng của họ Vũ trong thôn.
Khoảng năm 1780, cụ Vũ Đăng Hân thuộc đời thứ 6 đã trùng tu nhà thờ họ ta.
Đến đời thứ 9, cụ Vũ Huy Quang từ năm 1851 đến 1855 đã xây dựng thêm 4 gian nhà chè và 3 gian nhà tế, sửa lại hậu cung (1865) và ghi chép bổ túc hoàn chỉnh quyển gia phả họ Vũ cùng điều lệ riêng của dòng tộc.
Năm 2001, ông Vũ Hoàng Hồ (đời thứ 12) và con gái Vũ Tường Vân thay mặt cho đại gia đình trưởng tộc về tu bổ tân tạo lại Từ đường.
Tháng 12 năm 2009, ông Vũ Hữu Chính (đời thứ 13) sưu tầm, cập nhật hoàn chỉnh (1997 – 2009) và phát hành 135 quyển gia phả chi họ Vũ Quang Đại Đường.
Ông Vũ Hữu Chính (thứ 2 từ phải sang) đến dâng hương tại Nhà thờ Quang Trạch đường.
Lăng mộ ngài Chánh đô Tổng Binh Vũ Phúc Nhẫn ở làng Thường Xuyên, xã Đại Xuyên.
Vì trưởng tộc không có ở làng, năm 1997, ông Vũ Hữu Cảnh cùng con trai Vũ Hữu Chính từ Sài Gòn thay mặt cho ngành trưởng về thành lập Ban quản lý giao cho 2 ông Vũ Trọng Phước và Vũ Trọng Quân (đời thứ 13) lo việc cúng giỗ, giữ gìn, hương khói Từ đường, trông coi mộ Tổ, sắp xếp nghĩa trang, động viên giúp đỡ bà con gặp khó khăn, liên lạc họ hàng gần xa trong Vũ tộc.
Hàng năm, cứ đến ngày 16 tháng Hai âm lịch, cả họ ta lại về tề tựu tại Nhà thờ Quang Đại (光大) để giỗ Tổ, ngày giỗ Tổ là ngày mất của cụ Vũ Phúc Nhẫn, ngày 19 tháng Hai là ngày giỗ Tổ Bà Nguyễn Thị Hành.
Hiện tại thôn Thường Xuyên có khoảng 80 hộ gia đình gồm 300 người là con cháu họ Vũ dòng Quang Đại Đường. Kể từ đời thứ nhất cụ Vũ Phúc Nhẫn đến nay (1623 – 1997) đã là 15 đời, có gia phả ghi đầy đủ từ đời thứ 1 đến đời thứ 15.
VŨ HỮU CHÍNH
Phó Chủ tịch HĐDH Vũ – Võ phương Nam, TP. Hồ Chí Minh
Trích từ: Thông tin dòng họ Vũ – Võ Việt Nam 2021
—–
(1) Vì kiêng tên vua Đồng Khánh (1886 – 1888), hiệu Ưng Đường nên ấp Đường Xuyên phải đổi thành thôn Thường Xuyên.
