Ngày 13 và 14 tháng 3 năm 2025, tức là ngày 14 và 15 tháng 2 Ất Tỵ, dòng họ Vũ Võ làng Phú Vinh, xã Đô Thành, huyện Yên Thành, tỉnh Nghệ An đã tưng bừng tổ chức khánh thành Khu Lăng mộ Tổ và giỗ Tổ.
Thông lệ, hàng năm cứ đến ngày Rằm tháng 2 là bà con họ Vũ Võ nơi đây giỗ Tổ. Cứ 3 năm một lần, vào các năm Tý, Mão, Ngọ, Dậu, bà con tổ chức đại lễ trong 2 ngày 14 và 15 tháng 2 âm lịch. Năm Ất Tỵ 2025 này, mặc dầu chưa đến kỳ đại tế, nhưng kết hợp giỗ Tổ 15/2 với khánh thành khu Lăng mộ, dòng họ Vũ Võ Phú Vinh đã tổ chức tế lễ với quy mô lớn. Đây là ngày hội của dòng họ Vũ Võ, nhưng cũng là ngày hội của làng, vì cư dân Vũ Võ chiếm đa số, hơn 130 hộ, với trên 300 đinh, chưa tính đến con cháu bên ngoại thân thích và những cư dân khác gắn bó mật thiết với Võ tộc.
Dòng họ Vũ Võ Phú Vinh có con cháu là hậu duệ của An Tây Vương Gia Quốc công Vũ Văn Mật, một dũng tướng thời Lê Trung hưng, thế kỷ 16. Hai anh em Vũ Văn Uyên và Vũ Văn Mật (được gọi là chúa Bầu) đã cát cứ một vùng biên cương rộng lớn phía Bắc và có công lớn trong việc khôi phục ngai nhà Lê.
Gia Quốc công Vũ Văn Mật mất năm 1571 tại Bắc Hà, Lào Cai. Sau này con cháu dời mộ phần về làng Hoàng Cần, xã Hưng Tân, huyện Hưng Nguyên, Nghệ An, rồi lại di dời về thôn Tường Lai, xã Phú Thành, huyện Yên Thành, Nghệ An. Đại tôn dòng họ Vũ Võ là ở Tường Lai. Năm 2015, Nhà thờ và Lăng mộ Gia quốc công Vũ Văn Mật được công nhận là Di tích lịch sử cấp Quốc gia.
Đời thứ 8 của cao Tổ Vũ Văn Mật, có 2 người cháu là Vũ Chân Tâm và Vũ Chân Phúc từ Tường Lai, Phú Thành đến định cư ở làng Phú Vinh, xã Đô Thành. Dân làng Phú Vinh tôn các đấng Tiên liệt này là Thần Tổ, khởi phát của dòng họ; Việc tôn tạo, khánh thành Lăng mộ và tế Tổ là hai bậc tiền nhân đó.
Số cư dân họ Vũ Võ Phú Vinh, Đô Thành có ít hơn rất nhiều so với Đại tôn ở Tường Lai, Phú Thành nhưng ngày càng đông đúc và phát triển mạnh mẽ về nhiều mặt. Năm 2023, Nhà thờ họ Vũ Võ Phú Vinh được công nhận là Di tích lịch sử cấp tỉnh. Lăng mộ các bậc tiền nhiên đã có từ lâu, nhưng năm 2025 này, con cháu đã tôn tạo lại khang trang, hoành tráng.
Sau 2 tháng thi công, khu Lăng mộ đã hoàn thành đúng dịp giỗ Tổ 15 tháng 2 Ất Tỵ, cho nên năm nay dòng họ đã tổ chức Đại tế, mặc dầu chưa đến năm theo thông lệ.Ngày 14 tháng 2 âm lịch, từ 13 giờ, lễ rước Tổ từ Lăng mộ về Nhà thờ đã được thực hiện trang trọng. Đội múa lân đi đầu với chiêng trống rộn ràng, cờ hoa phấp phới. Tiếp đến là đoàn rước kiệu vàng, lõng vàng và đoàn nghi lễ cùng bà con họ tộc kéo dài đến cây số.
Về dự lễ trọng đại này, có rất nhiều đoàn đại biểu và đông đảo bà con họ tộc ở nhiều địa phương. Đó là:
-Đoàn đại biểu lãnh đạo xã Đồng Quang, huyện Gia Lộc, tỉnh Hải Dương, quê hương của Gia Quốc công Vũ Văn Mật.
-Dòng họ Vũ thôn Ba Đông Thượng, tỉnh Hải Dương, nơi sinh thành các dũng tướng Vũ Văn Uyên và Vũ Văn Mật, do ông Vũ Văn Tuyền dẫn đầu.
-Đoàn đại biểu thị trấn Bắc Hà, tỉnh Lào Cai, nơi Gia Quốc công Vũ Văn Mật cát cứ và có Đền thờ Ngài rất hoành tráng, do ông Lục Văn Trang- Phó Bí thư Đảng bộ thị trấn dẫn đầu.
-Đoàn đại biểu Hội đồng dòng họ Vũ Võ Nghệ An, do ông Võ Viết Thanh- Ủy viên Ban chấp hành Hội đồng dòng họ Vũ Võ Việt Nam, Chủ tịch Hội đồng dòng họ Vũ Võ Nghệ An dẫn đầu.
-Đoàn đại biểu Hội đồng dòng họ Vũ Võ Yên Thành, do ông Võ Văn Thư- Ủy viên Ban chấp hành Hội đồng dòng họ Vũ Võ tỉnh Nghệ An, Chủ tịch Hội đồng dòng họ Vũ Võ Yên Thành dẫn đầu.
-Bà con họ Vũ Võ nhánh Nghi Sơn, tỉnh Thanh Hóa và các xã trong huyện Yên Thành như: Đại tôn Phú Thành, Thọ Thành, Hợp Thành, Vĩnh Thành, Bảo Thành, Lý Thành, thị trấn Yên Thành,… đã về tụ hội.
Đoàn rước Ngai Tổ về đến nhà thờ được chào đón nồng nhiệt và rộn ràng niềm vui trong màn múa lân đầy náo nức.
Đúng 14 giờ 30 phút, lễ cắt băng khánh thành Lăng mộ Tổ đã được tiến hành trang trọng. Báo cáo quá trình tôn tạo khu Lăng mộ nêu rõ: Nhà thờ chi họ Vũ Võ Phú Vinh đã có gần 3 thế kỷ, từ khi được tách ra từ đại tôn Tường Lai, Phú Thành. Để thực hiện tôn tạo khu Lăng mộ, con cháu đã công đức 443 triệu đồng. Chi họ đã hợp đồng với xưởng đá Nguyễn Thanh Hải ở tỉnh Ninh Bình thực hiện thi công, lắp đặt bằng loại đá xanh nguyên khối. Sau 2 tháng xây dựng khẩn trương và cũng rất cẩn thận, công trình đã hoàn thành trong niềm hân hoan của những người con nội, ngoại họ Vũ Võ Phú Vinh.
Hòa cùng niềm vui đó, ông Võ Viết Thanh- Chủ tịch HĐDH Vũ Võ Nghệ An đã phát biểu với lòng tự hào, phấn khởi trước sự phát triển của dòng họ Vũ Võ Phú Vinh, ghi nhận sự đồng lòng, nhất trí cao trong việc xây dựng dòng họ, tấm lòng cao quý của con cháu công đức, góp công, góp của thực hiện công trình và cũng là thực hiện Nghị quyết Đại hội dòng họ Vũ Võ Nghệ An lần thứ 4.Ông Lại Văn Trang- Phó Bí thư Đảng bộ thị trấn Bắc Hà, Lào Cai cũng phát biểu với niềm phấn khích đó.
Đoàn Bắc Hà đã thực hiện nghi thức Tấu sớ rất trang trọng, biểu thị lòng thành của hậu duệ con cháu họ Vũ Võ đối với các bậc tiền nhân, sự tri ân và tâm nguyện xây dựng dòng họ đời đời bền vững và sở nguyện mong được che chở bình an, hạnh phúc.
Buổi lễ cũng đã thực hiện công tác khuyến học, khuyến tài, khen thưởng học sinh giỏi đạt được những thành tích xuất sắc trong năm học vừa qua.Lễ tế Tổ được thực hiện những kỳ dâng lễ, tế bái bài bản, nghiêm trang. Con cháu hướng về Tổ tiên với sự thành kính và tự hào.Tiếp đến là các đoàn đại biểu và con cháu về dự lễ dâng hương, dâng phẩm vật, tỏ lòng biết ơn các bậc tiền nhân đã gây dựng nên cơ nghiệp.
Con cháu thụ lộc với hàng trăm cỗ bàn, thắm tình đồng tộc đầm ấm, keo sơn. Sự gặp gở, giao lưu còn nối dài tận đêm khuya, cùng với chương trình nghệ thuật của Đoàn ca múa Nghệ An phối hợp với Đội văn nghệ của dòng họ Vũ Võ Phú Vinh. Được biết những năng khiếu văn nghệ của làng đã tập luyện hàng tháng nay, dàn dựng chương trình công phu, đạo diễn khá chuyên nghiệp. Không nhờ Hội đồng gia tộc tài trợ, các cháu thanh niên đã tự đóng góp hàng chục triệu đồng để có những tiết mục đặc sắc phục vụ cho sự kiện. Ngoài khả năng nghệ thuật, lớp trẻ còn thể hiện sự nhiệt huyết, năng động và sự cống hiến vô tư vì dòng họ.
Ngày hôm sau, Rằm tháng 2 mới là chính giỗ Tổ. Lễ hội vẫn đang kéo dài. Lễ giỗ Tổ ngoài mâm cỗ của Hội đồng gia tộc, còn có hàng trăm cỗ xôi-gà của các gia đình trong làng bày lên các ban thờ, dâng lên Tổ tiên. Một tục lễ được duy trì từ xưa đến nay, biểu thị sự đoàn kết nhất trí, sự hiếu thuận, tấm lòng thành và sự trù phú, thịnh vượng của một miền quê, đúng với tên gọi đầy tự hào: Phú Vinh.
Cũng theo tục làng, sau khi hạ lễ, các gia đình đều mời khách về nhà mình thụ lộc, với càng nhiều người càng tốt. Tấm lòng hiếu khách là nét đẹp truyền thống nơi đây. Nhà ít khách là kém vui, nhiều khi các nhà phải thương lượng, san sẻ khách cho nhau: “Bác cho em thêm vài người”.Ở đây có những sự lạ, nhưng thân thương và đầm ấm về tình đồng tộc và tình người là thấy rõ.
Doanh nhân thành đạt Võ Anh Tuấn- người con làng Phú Vinh, Phó Chủ tịch HĐDH Vũ Võ Yên Thành nói: Về đây các bác cứ tự nhiên như người trong nhà, chẳng phải ái ngại gì đâu.
Bậc trưởng lão Võ Văn Triển, nguyên cán bộ cơ quan Quy hoạch rừng của tỉnh về hưu, là một người năng động, thành đạt về đường con cái trong xây dựng kinh tế, luôn có tấm lòng rộng mở như thế. Tự hào về dòng họ, tự hào về làng quê, ông đã đúc kết trong vần thơ:
Họ ta kinh tế đã phồn vinh
Nhà nhà tiến bước đang đổi mình
Con cháu học hành đều tiến bộ
Tuổi thọ ông bà được nâng lên.
Không tự hào sao được khi bà con họ Vũ Võ nơi đây đã phát triển đa nghề, đa ngành, với nhiều công ty tư nhân: Lập các xưởng cưa, xưởng mộc, sản xuất hàng cao cấp; mua xe khách, xe vận tải để vận chuyển hàng hóa, hành khách và kinh doanh du lịch. Nhiều công ty có thương hiệu mở tại các thành phố lớn như: Công ty EN Việt Mỹ của doanh nhân Vũ Trinh ở Hà Nội, liên doanh với Hoa Kỳ; Phòng mạch của Bác sĩ Vũ Tuấn Điều ở TP Hồ Chí Minh; Công ty du lịch và kinh doanh nhà hàng ăn uống ở Lào của doanh nhân Vũ Tặng. Dòng họ có trên 30 cháu hoạt động kinh tế ở Lào, trên 50 cháu học tập và lao động trên nhiều nước như: Anh, Đức, Nauy, Ba Lan, Tiệp khắc, Hàn Quốc,…
Dù làm ăn xa hay gần, con cháu luôn nhớ về quê hương, họ tộc. Cứ đến năm đại lễ là nhiều người (cả ở nước ngoài) cũng sắp xếp công việc về giỗ Tổ, hoặc gửi tiền về công đức, cung tiến nhà thờ. Trong Đại lễ Rằm tháng 2 năm Ất Tỵ 2025 này, có cháu bay từ Anh về trước ngày 14.
Nhiều người còn gửi tiền về công đức xây dựng Nhà thờ Triều Đa ở TP Vinh của Tỉnh, nơi thờ Thần Tổ Vũ Hồn và các đấng Tiên liệt họ Vũ Võ trên giải đất Lam Hồng, và được khắc tên trên Bia đá tại Nhà thờ.Kinh tế khấm khá, bà con còn chăm chút đầu tư cho con cái học hành. Dòng họ Vũ Võ Phú Vinh có quỹ khuyến học cao, hàng năm tổ chức phát thưởng, trao thưởng học sinh giỏi rất trang trọng.
Dòng họ Vũ Võ của làng có trên 50 cháu có học vấn từ cao đẳng trở lên, trong đó có 1 tiến sĩ, 4 thạc sĩ. Có cháu đã đạt giải 3 Quốc gia môn Toán; 2 cháu đạt giải 3 vùng, môn Toán tại TP Hồ Chí Minh; có cháu đạt giải Nhất tháng, vào cuộc thi quý của Đường lên đỉnh Olympia. Dòng họ có đại biểu Quốc hội, có trên 20 giảng viên đang giảng dạy ở các cấp học, chưa kể các giáo viên đã nghỉ hưu. Hàng chục cháu đang du học ở Oxtralia, Phần Lan,…Dòng họ Vũ Võ Phú Vinh được tôn vinh là dòng họ tiêu biểu của huyện, được UBMTTQ huyện tặng Bằng khen và Cờ thi đua có biểu tượng vua Hùng.
Những thành tích đã đạt được, cùng với những thành công trên các lĩnh vực và tình người đầm ấm ở Phú Vinh đã khẳng định phẩm chất cao quý Nhân hậu- Trí tuệ của dòng họ Vũ Võ Việt Nam, khơi dậy niềm tin yêu và sức sống trường tồn mà cha ông đã gây dựng, xây đắp. Tình yêu cứ lan tỏa và còn mãi với thời gian khi đến miền quê ăm ắp nghĩa tình này: Phú Vinh- Đô Thành- Yên Thành- Nghệ An.
Võ Ngọc Phan
